UZAY YARIŞLARI

2.Dünya Savaşı’ndan sonra özellikle ABD ve Sovyetler Birliği arasında hız kazanan uzay yarışları, yıllarca bu iki ülke arasında devam etti. İki ülke arasında yıllarca süren bu çekişmeler bazen kötü sonuçlar doğursa da uzay çalışmalarına oldukça hız kazandırdı.2000 yıllara gelindiğinde uzay yarışlarına farklı ülkeler de katıldı.

Bu yazımızda özellikle 2020 yılı ve sonrasında ABD, Rusya, Çin ve Hindistan’ın uzay yarışlarında hangi projeleri gerçekleştirmek istediklerini yazacağız. Öncelikle 2020 yılında NASA’nın yapmayı planladığı öne çıkan projelere bakalım. NASA’nın resmi Youtube kanalından yapılan duyuruda 2020 yılında planlanan projeler aşağıdaki gibidir:

ARTEMİS:

NASA’nın Ay’a insanlı uçuş projesidir. 35 milyar dolarlık maliyetli proje 2017 yılında başlamıştır. Artemis projesi kapsamında kesinleşmiş 2021, 2022 ve 2024 yıllarında yapılması planlanmış üç uçuş vardır. Herhangi bir sorun çıkmaması durumunda 2030 yılına kadar uçuşlar planlanmaktadır. Ağırlıklı olarak NASA tarafından yürütülen

projenin ticari uzay şirketleri ile ortaklığı da bulunmaktadır.

YÖRÜNGEDEKİ EV:

NASA bu projesi ile astronotların uzayda daha uzun yolculuklara çıkmasını ve yeni bir laboratuvar geliştirmeleri

planlamaktadır.

MARS 2020 İLE ÖTESİ:

NASA Dünya ile Mars’ın en iyi konumda olduğu temmuz ayı içinde Mars’a göndermeyi planladığı uzay aracının isminin Perseverance olacağını duyurdu. Uzay aracının ismi için düzenlenen yarışmada 7.sınıf öğrencisi Alex Mather bu ismi önermiştir. 6 tekerlekli olacak araç Mars yüzeyinden topladıkları örnekleri önümüzdeki aylarda Dünya’ya getirecek. Bu projenin amaçlarından birisi de kızıl gezegende yaşanabilir koşulları aramanın yanı sıra mikrobiyal düzeyde yaşam

izleri aramaktır.

SÜPERSONİK UÇAK:

X-59 Sessiz Süpersonik Teknoloji (X-59 QueSST) isimli uçağın, 2020 yılında ilk uçuşu onaylanacak ve faaliyetlerine 2021 yılında başlayacaktır. Bilindiği gibi ses hızını geçen uçaklarda süpersonik bir patlama gerçekleşiyor ve yüksek bir ses duyuluyor. Bu sebepten dolayı süpersonik uçakların yerleşim bölgelerinin üzerinden uçmaları yasak. X-59’un yaratıcıları ise bu uçağın nerdeyse sessiz uçacağını söylüyorlar. Ayrıca NASA’nın bundan önce de yakıt kullanımı, emisyon ve gürültüyü azaltan X-57 Maxwell uçağını da geliştirdiği biliniyor.

KEŞİF İNOVASYONLARI:

NASA’nın, uzun zamandan beri çalıştığı projelerden birisi de uzayda oksijen üretmek. NASA bu kapsamda deneyler yapmakta ve bu deneyler kapsamında ürettikleri Moxie isimli cihaz, saatte 22 gram oksijen üretebilecektir. 2030

yılında Mars’a insan göndermeyi planlayan NASA’nın amacı insan göndermeden önce 10 yıl boyunca oksijen üretimi

yapabilmektir.

Rusya ve Çin birlikte çalışıyor:

Rusya ve Çin ortak yürüttükleri çalışmalar kapsamında Rus Luna-26 yörünge uzay aracının Ay’ın yüzeyine inecek Çin modülleri için yer belirleyeceklerini duyurdular. Ayrıca iki ülke yapılan anlaşmalar çerçevesin de Rusya ve Çin’in uzay araçları Luna-26 ve Chang’e-7 donanım kurulumları ve bir dizi bilimsel çalışma ve deneyleri birlikte yapmayı değerlendiklerini açıkladılar. Ayrıca Rusya 2021,2024 ve2025 te sırası ile Luna- 25,Luna-26 ve Luna-27 iniş istasyonlarını göndermeyi planlıyor. Bu istasyonların kurulumunun 2025 yılında tamamlanması için Federal uzay programına dahil edilmiştir.

NASA VE SPACE X:

Yazımızın buraya kadar olan bölümünde NASA’nın 2020 senesi ve daha sonraki yıllarda yapmayı planladığı projelerden

bahsettik fakat bilindiği gibi NASA ve özel bir şirket olan Space X yaptıkları anlaşmalar çerçevesinde 30 Mayıs 2020

tarihinde uzaya Doug Hurley ve Bob Behnken isimli astronotları başarılı bir şekilde Uluslararası Uzay İstasyonu’na

göndermiştir.

HİNDİSTAN UZAYA İNSAN GÖNDEREN DÖRDÜNCÜ ÜLKE OLMAK İSTİYOR

Hindistan uzaya insan gönderen ABD, Rusya ve Çin’den sonra dördüncü ülke olmanın peşinde bu sebepten dolayı Hindistan hükümeti 2018 yılında 1,5 milyar dolarlık bütçeyi uzay çalışmaları için onayladı. Ayrıca Hindistan başbakanı 2022 yılına kadar uzaya insan göndermeyi planladıklarını açıkladı. 1960yılından bu yana aktif bir şekilde uzay çalışmaları yapan ülke 1984 yılında ilk kez bir vatandaşını Sovyetler Birliği mekiği ile uzaya göndermiştir. Ayrıca Hindistan bugüne kadar Dünya yörüngesine birçok uydu yollamış ve 2014 yılında Mars yörüngesine ise uydu yerleştirmeyi başarmıştır.

Bu sayımızda 2020 yılı ve daha sonraki yıllarda planlanan uzay projelerinden bahsettik. Bu uzun soluklu ve bitiş çizgisi belirsiz yarışın sonucunda hangi ülke kazanır bilemeyiz fakat, başarıya ulaşmış her projenin sonunda insanlığın kazanacağı bir gerçektir.